Op Hillig Meer – Onderweg

“Veelzijdig en creatief was ze, mijn moeder Anje A. Noorman. Ze gaf cursus in ikoon schilderen, ze naaide poppen, maakte quiltdoeken en had altijd wel een creatief project liggen. Ze schreef gedichten voor zichzelf en op thema met een tekstgroep. Ook illustreerde ze bij twee dichtbundels van anderen. Zelf dichtte ze over het leven. Over onderweg zijn, op reis. Letterlijk, maar ook om aan te geven dat het leven zijn eigen weg vindt. Dat je soms een medereiziger hebt, die je misschien weer loslaat.

Toen duidelijk werd dat ze niet meer beter zou worden, bereidde ze stap voor stap haar uitvaart voor. Met mijn vader had ze op Hillig Meer een passende plek gevonden. Anje koos een paar van haar gedichten uit voor bij de uitvaart en voor op de bedankkaart.  Na haar overlijden weefden we met elkaar – mijn vader, kinderen en kleinkinderen – strookjes stof door de mand waarin ze begraven wilde worden. Met vrolijke levendige kleuren. Naast haar in de kamer. Omdat leven en dood dicht bij elkaar staan.

Na haar overlijden kwamen we verschillende notitieboekjes tegen, en losse aantekeningen. Mijn vader wilde graag iets doen met haar gedichten. Ik ook. Maar hoe? Zelf had mijn moeder ook al eens aangegeven dat ze haar gedichten in boekvorm wilde uitgeven. Ze had dit met haar broer besproken, maar het was er niet van gekomen.

Eind 2019 stond ik op het punt om met mijn gezin een jaar op avontuur te gaan. Voor vertrek scande ik met mijn vader alle gedichten in. Ik zag de dichtbundel als een jaarproject, iets wat ik in alle rust en met weidse uitzichten tijdens de reis verder wilde uitdenken en uitwerken. We reisden uiteindelijk ruim een jaar rond met onze twee jonge kinderen, in een oldtimer camper, door Europa. Een prachtige en onvergetelijke ervaring. Het gaf mij de ruimte om overal de laptop open te klappen en de gedichten van mijn moeder uit te typen.

Ieder gedicht typte ik over. Zo ging elk woord door mij heen. De woorden wonnen aan betekenis en ik voelde de cadans in mama’s gedichten meer dan daarvoor. Het selecteren ging bijna als vanzelf. Op gevoel kwam ik tot de thema’s [een leven lang], [onderweg], [reisgenoten] en [aankomst]. De bundel omvat 49 gedichten, gelinkt naar haar geboortejaar 1949. Met haar broer, hij is typograaf, besprak ik een paar ideeën over de vormgeving en ook zijn dochter dacht mee. Mijn vader, broer en zussen lazen mee en gaven tips.

De omslag besprak ik met een goede vriendin, Maartje Kouwen. Ook haar moeder koos voor Hillig Meer en Maartje maakte al eens een paar mooie cyanotypie-afbeeldingen met bloemen en blaadjes die ze op de natuurbegraafplaats plukte. Mijn moeders gedichten gaan over wat er in haar opkwam, over wat ze zag en ervaarde. Over van alles, maar vooral over het leven zelf. Daarom wilde ik de omslag naar het heden brengen, een link leggen met Hillig Meer. De blauwe cyanotypie-kleur past bij mijn moeder, en de oude techniek van fotograferen (cyanotypie) vind ik prachtig.

De titel van de dichtbundel kwam als vanzelf: [onderweg]. Natuurlijk omdat ik zelf onderweg was, maar ook omdat dit aangeeft hoe mijn moeder dacht over het leven: we zijn altijd onderweg. Wie reist er mee? Waar naartoe? En komen we ooit op onze bestemming? Daarover gaat haar laatste gedicht in de bundel: [aankomst]. De laatste aankomst. Of toch, een nieuwe weg. Een nieuw begin.”

Geeske Meems, augustus 2021

Uit de bundel van haar moeder Anje draagt Geeske voor: ‘Onderweg’. Zet het volume maar op vol, of lees mee met de ondertiteling.